విఘ్నసంహారానికి అవతరించిన పరబ్రహ్మయే గణపతి. సృష్టికి పూర్వమే బ్రహ్మకు విఘ్నాలు కలుగినప్పుడు, బ్రహ్మ ఓంకార ధ్యానంచేయగా, ఆ ఓంకారమే వక్రతుండ స్వరూపంగా సాక్షాత్కరించి విఘ్నాలను తొలగించింది. ఆ ప్రణవతేజమే అటుతర్వాత పార్వతీపరమేశ్వరుల పుత్రునిగా ఆవిర్భవించింది. శివశక్తుల సమైక్యతత్త్వం, ప్రకృతీపురుషుల ఏకత్వం వినాయకమూర్తిలో ద్యోతకం. శరీరం తల్లి సమకూర్చగా, తండ్రి గజశిరస్సును అమర్చాడు. ఇలా రెండింటి కూర్పు శివశక్త్యాత్మకతత్త్వం. నరశరీరం జగత్తుకు సంకేతం. గజశిరస్సు పరమేశ్వర తేజస్సుకు ప్రతీక.
సాహిత్యంలో ‘అక్షర గణపతి’గా , సంగీతంలో ‘స్వరరాగ గణపతి’గా, నృత్యంలో ‘నర్తన గణపతి’గా, శిల్పచిత్ర కళలలో ‘బహురూప గణపతి’గా సకల కళాస్వరూపుడైన వినాయకుడు విరాజిల్లుతున్నాడు. భారతీయులందరి ద్వారా వివిధ విధానాలతో అత్యంత ప్రీతిపాత్రదైవంగా ఆరాధింపబడే గణాధినాథుని ప్రత్యేక ఉపాసనమతం గాణపత్యం. ఇందులో గణపతి పరమేశ్వరునిగా, పరబ్రహ్మగా ఆర్చితుడు. సర్వదేవతలు ఇతని అంశలే.
సర్వైశ్వర్యపతిగా ‘లక్ష్మీగణపతి’, గొప్పతనాలకి అధిపతిగా ‘మహాగణపతి’, శీఘ్ర ఫలప్రదాతగా ‘క్షిప్రగణపతి’, చింతన చేసిన కోరికలను తీర్చే ‘చింతామణి గణపతి’, సిద్ధులనిచ్చే ‘సిద్ధి గణపతి’ ఇలా పలురకాలుగా గణపతిమూర్తులను మన దేశంలో ఆరాధిస్తారు.