ఓం నమోభగవతే వాసుదేవాయ
శ్రీమద్భాగవతం దశమ స్కంధం ఇరవై ఐదవ అధ్యాయం
శ్రీశుక ఉవాచ
ఇన్ద్రస్తదాత్మనః పూజాం విజ్ఞాయ విహతాం నృప
గోపేభ్యః కృష్ణనాథేభ్యో నన్దాదిభ్యశ్చుకోప హ
ఇది తెలుసుకున్న ఇంద్రుడు కోపించాడు
గణం సాంవర్తకం నామ మేఘానాం చాన్తకారీణామ్
ఇన్ద్రః ప్రచోదయత్క్రుద్ధో వాక్యం చాహేశమాన్యుత
ప్రళయ కాలములో వచ్చే సంవర్దక మేఘాలను పిలిపించి వాటితో "అడవిలో ఉండే గొల్లవారికి ఐశ్వర్య మదం ఎక్కింది. ఒక మనిషి చెప్పిన మాటలు పట్టుకుని దేవహేళనం చేసారు. యజ్ఞ్య యాగములూ ధర్మములూ వేదములో చెప్పబడినవి. అది వదిలిపెట్టి సంసారమును దాటగలరా.
అహో శ్రీమదమాహాత్మ్యం గోపానాం కాననౌకసామ్
కృష్ణం మర్త్యముపాశ్రిత్య యే చక్రుర్దేవహేలనమ్
వాచాలుడూ బాలుడూ సరిగా బుద్ధి పని చేయనివాడు, అజ్ఞ్యాని ఐన వాడు, పండితుడని భ్రమించేవాడైన కృష్ణున్ని ఆశ్రయించి గోపాలురు నాకు అప్రియం చేసారు
యథాదృఢైః కర్మమయైః క్రతుభిర్నామనౌనిభైః
విద్యామాన్వీక్షికీం హిత్వా తితీర్షన్తి భవార్ణవమ్
వాచాలం బాలిశం స్తబ్ధమజ్ఞం పణ్డితమానినమ్
కృష్ణం మర్త్యముపాశ్రిత్య గోపా మే చక్రురప్రియమ్
ఏషాం శ్రియావలిప్తానాం కృష్ణేనాధ్మాపితాత్మనామ్
ధునుత శ్రీమదస్తమ్భం పశూన్నయత సఙ్క్షయమ్
ఇలా సంపదలతో మదించిన వీరి పశువులనూ శిశువులనూ క్షయింపచేసి వీరి శ్రీమదాన్ని పోగొట్టండి. ఐరావతం ఎక్కి నేను కూడా మీ వెంట వస్తున్నాను. నందుని వ్రేపల్లెను ధ్వంసం చేయండి అని
అహం చైరావతం నాగమారుహ్యానువ్రజే వ్రజమ్
మరుద్గణైర్మహావేగైర్నన్దగోష్ఠజిఘాంసయా
శ్రీశుక ఉవాచ
ఇత్థం మఘవతాజ్ఞప్తా మేఘా నిర్ముక్తబన్ధనాః
నన్దగోకులమాసారైః పీడయామాసురోజసా
ఐరావతాన్ని అధిరోహించి ఇంద్రుడు వచ్చాడు. ఇంద్రుడు మేఘాలను పశువులను కట్టేసినట్లు కట్టి, ఆ గొళుసులను విప్పాడు. అవి ధారాపాతాలతో నదవ్రజాన్ని పీడిస్తున్నాయి..
విద్యోతమానా విద్యుద్భిః స్తనన్తః స్తనయిత్నుభిః
తీవ్రైర్మరుద్గణైర్నున్నా వవృషుర్జలశర్కరాః
మెరుపులూ ఉరుములూ వడగళ్ళు, ఏనుగు తొండం వంటి ధారలతో ఉంది.
స్థూణాస్థూలా వర్షధారా ముఞ్చత్స్వభ్రేష్వభీక్ష్ణశః
జలౌఘైః ప్లావ్యమానా భూర్నాదృశ్యత నతోన్నతమ్
అత్యాసారాతివాతేన పశవో జాతవేపనాః
గోపా గోప్యశ్చ శీతార్తా గోవిన్దం శరణం యయుః
పశువులకు వణుకు పుట్టింది. అందరూ స్వామిని శరణు వేడారు
శిరః సుతాంశ్చ కాయేన ప్రచ్ఛాద్యాసారపీడితాః
వేపమానా భగవతః పాదమూలముపాయయుః
ఆవులు కూడా దూడలను తీసుకుని కృష్ణుని వద్దకు వచ్చారు.
కృష్ణ కృష్ణ మహాభాగ త్వన్నాథం గోకులం ప్రభో
త్రాతుమర్హసి దేవాన్నః కుపితాద్భక్తవత్సల
ఇంద్రునికి కోపం వచ్చింది నీవు కాపాడాలి. రాళ్ళ వాన కురిపిస్తున్నాడు. మమ్ము కాపాడు.
శిలావర్షాతివాతేన హన్యమానమచేతనమ్
నిరీక్ష్య భగవాన్మేనే కుపితేన్ద్రకృతం హరిః
అపర్త్వత్యుల్బణం వర్షమతివాతం శిలామయమ్
స్వయాగే విహతేऽస్మాభిరిన్ద్రో నాశాయ వర్షతి
తత్ర ప్రతివిధిం సమ్యగాత్మయోగేన సాధయే
లోకేశమానినాం మౌఢ్యాద్ధనిష్యే శ్రీమదం తమః
ఋతువు కాని ఋతువులో ఈ వాన వస్తున్నది. తన యాగం అడ్డుకున్నందుకు కోపం వచ్చి మనను నశింపచేయడానికి ఇంద్రుడు వర్షిస్తున్నాడు. నేను దీనికి ప్రతీకారం చేస్తాను. లోకపాలకులమనుకునేవారి మదాన్ని హరిస్తాను.
న హి సద్భావయుక్తానాం సురాణామీశవిస్మయః
మత్తోऽసతాం మానభఙ్గః ప్రశమాయోపకల్పతే
ఇపుడు భంగం చేయకుంటే ఆ గర్వం మరి కాస్త పెరుగుతుంది
తస్మాన్మచ్ఛరణం గోష్ఠం మన్నాథం మత్పరిగ్రహమ్
గోపాయే స్వాత్మయోగేన సోऽయం మే వ్రత ఆహితః
మంచి భావన ఉన్న దేవతలకు గర్వం రాదు. అలా వచ్చిందంటే వారికి దండనే సరి ఐన మార్గం. అదే శాంతికి ఉపయోగిస్తుంది. నా యోగముతో వీరిని కాపాడతాను. వీరు నా వ్రతం చేసారు. వీరు నన్నే ఆరాధించారు
ఇత్యుక్త్వైకేన హస్తేన కృత్వా గోవర్ధనాచలమ్
దధార లీలయా విష్ణుశ్ఛత్రాకమివ బాలకః
ఇలా అని పుట్టగొడుగుని పిల్లవాడుపట్టుకున్నట్లుగా ఒక చేత్తో గోవర్థనాన్ని పట్టుకున్నాడు.
అథాహ భగవాన్గోపాన్హేऽమ్బ తాత వ్రజౌకసః
యథోపజోషం విశత గిరిగర్తం సగోధనాః
అమ్మా నాన్నా వ్రేపల్లెవాసులారా, మీ ఆవులూ దూడలను తీసుకుని ఆహారము తీసుకు రండి,
న త్రాస ఇహ వః కార్యో మద్ధస్తాద్రినిపాతనాత్
వాతవర్షభయేనాలం తత్త్రాణం విహితం హి వః
ఏదో పిల్లవాడు కొండను పట్టుకున్నాడు, మోయలేడేమో అని సందేహించవద్దు.మనం కొలిచింది గోవర్ధనన్నే కాబట్టి అదే మనని కాపాడుతుంది
తథా నిర్వివిశుర్గర్తం కృష్ణాశ్వాసితమానసః
యథావకాశం సధనాః సవ్రజాః సోపజీవినః
అందరూ వచ్చి పర్వతం కింద చేరారు. అవకాశం ఉన్నంత వరకూ ఆహారాన్ని మూటకట్టుకుని వచ్చారు.
క్షుత్తృడ్వ్యథాం సుఖాపేక్షాం హిత్వా తైర్వ్రజవాసిభిః
వీక్ష్యమాణో దధారాద్రిం సప్తాహం నాచలత్పదాత్
ఏడు రోజులు ఆగకుండా కురిసాడు పర్జన్యుడు. పరమాత్మ ఏడు రోజుల పాటు కాళ్ళూ చేతులూ వేళ్ళూ కూడా కదపలేదు
కృష్ణయోగానుభావం తం నిశమ్యేన్ద్రోऽతివిస్మితః
నిస్తమ్భో భ్రష్టసఙ్కల్పః స్వాన్మేఘాన్సన్న్యవారయత్
ఇది చూసిన ఇంద్రుడు ఆశ్చర్యం చెంది, గర్వం పోయి, సంకల్పం భ్రష్టమయ్యింది, అని తెలుసుకుని తన మేఘాలను వెనక్కు మళ్ళించాడు.
ఖం వ్యభ్రముదితాదిత్యం వాతవర్షం చ దారుణమ్
నిశమ్యోపరతం గోపాన్గోవర్ధనధరోऽబ్రవీత్
ఆకాశములో మబ్బులు పోయి సూర్యభగవానుడు కనపడగానే కృష్ణుడు అన్నాడు
నిర్యాత త్యజత త్రాసం గోపాః సస్త్రీధనార్భకాః
ఉపారతం వాతవర్షం వ్యుదప్రాయాశ్చ నిమ్నగాః
వెళ్ళండి, భయాన్ని విడిచిపెట్టండి, వర్షం తగ్గిపోయింది. నదులు కూడా ఉపశమించాయి.
తతస్తే నిర్యయుర్గోపాః స్వం స్వమాదాయ గోధనమ్
శకటోఢోపకరణం స్త్రీబాలస్థవిరాః శనైః
గోవులను తీసుకుని ఇంటికి వెళ్ళారు. వృద్ధులూ బాలురూ స్త్రీలూ బళ్ళూ అన్నీ తీసుకుని, వెళ్ళగా.
భగవానపి తం శైలం స్వస్థానే పూర్వవత్ప్రభుః
పశ్యతాం సర్వభూతానాం స్థాపయామాస లీలయా
పర్వతాన్ని యధాస్థానములో అందరూ చూస్తుండగా అక్కడే లీలగా అనాయాసముగా పెట్టాడు
తం ప్రేమవేగాన్నిర్భృతా వ్రజౌకసో
యథా సమీయుః పరిరమ్భణాదిభిః
గోప్యశ్చ సస్నేహమపూజయన్ముదా
దధ్యక్షతాద్భిర్యుయుజుః సదాశిషః
అది చూసిన అందరూ కృష్ణున్ని లాలించి ఆశీర్వదించారు. పెరుగులో వేసిన అక్షతలు వేసి ఆశీర్వదించారు
యశోదా రోహిణీ నన్దో రామశ్చ బలినాం వరః
కృష్ణమాలిఙ్గ్య యుయుజురాశిషః స్నేహకాతరాః
యశోదమ్మా రోహిణీ నందాదులు కృష్ణున్ని కౌగిలించుకుని ఆశీర్వదించారు
దివి దేవగణాః సిద్ధాః సాధ్యా గన్ధర్వచారణాః
తుష్టువుర్ముముచుస్తుష్టాః పుష్పవర్షాణి పార్థివ
స్వర్గములో దేవతలూ సాధ్యులూ సిద్ధులూ గంధర్వులూ పుష్పవర్షాన్ని కురిపించి దుందుభులూ మోగించారు. గంధర్వులు గానమూ అప్సరసలు నాటయం చేసారు
శఙ్ఖదున్దుభయో నేదుర్దివి దేవప్రచోదితాః
జగుర్గన్ధర్వపతయస్తుమ్బురుప్రముఖా నృప
తతోऽనురక్తైః పశుపైః పరిశ్రితో రాజన్స్వగోష్ఠం సబలోऽవ్రజద్ధరిః
తథావిధాన్యస్య కృతాని గోపికా గాయన్త్య ఈయుర్ముదితా హృదిస్పృశః
అందరితో కలసి కృష్ణ పరమాత్మ తన ఇంటికి వెళ్ళాడు. ఇలాంటి అద్భుతమైన కృత్యాలెన్నో చేసాడు. ఏ కొంచెం సమయం చిక్కినా కృష్ణ పరమాత్మ లీలలను గానం చేస్తూ ఉన్నారు
సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు
శ్రీశుక ఉవాచ
ఇన్ద్రస్తదాత్మనః పూజాం విజ్ఞాయ విహతాం నృప
గోపేభ్యః కృష్ణనాథేభ్యో నన్దాదిభ్యశ్చుకోప హ
ఇది తెలుసుకున్న ఇంద్రుడు కోపించాడు
గణం సాంవర్తకం నామ మేఘానాం చాన్తకారీణామ్
ఇన్ద్రః ప్రచోదయత్క్రుద్ధో వాక్యం చాహేశమాన్యుత
ప్రళయ కాలములో వచ్చే సంవర్దక మేఘాలను పిలిపించి వాటితో "అడవిలో ఉండే గొల్లవారికి ఐశ్వర్య మదం ఎక్కింది. ఒక మనిషి చెప్పిన మాటలు పట్టుకుని దేవహేళనం చేసారు. యజ్ఞ్య యాగములూ ధర్మములూ వేదములో చెప్పబడినవి. అది వదిలిపెట్టి సంసారమును దాటగలరా.
అహో శ్రీమదమాహాత్మ్యం గోపానాం కాననౌకసామ్
కృష్ణం మర్త్యముపాశ్రిత్య యే చక్రుర్దేవహేలనమ్
వాచాలుడూ బాలుడూ సరిగా బుద్ధి పని చేయనివాడు, అజ్ఞ్యాని ఐన వాడు, పండితుడని భ్రమించేవాడైన కృష్ణున్ని ఆశ్రయించి గోపాలురు నాకు అప్రియం చేసారు
యథాదృఢైః కర్మమయైః క్రతుభిర్నామనౌనిభైః
విద్యామాన్వీక్షికీం హిత్వా తితీర్షన్తి భవార్ణవమ్
వాచాలం బాలిశం స్తబ్ధమజ్ఞం పణ్డితమానినమ్
కృష్ణం మర్త్యముపాశ్రిత్య గోపా మే చక్రురప్రియమ్
ఏషాం శ్రియావలిప్తానాం కృష్ణేనాధ్మాపితాత్మనామ్
ధునుత శ్రీమదస్తమ్భం పశూన్నయత సఙ్క్షయమ్
ఇలా సంపదలతో మదించిన వీరి పశువులనూ శిశువులనూ క్షయింపచేసి వీరి శ్రీమదాన్ని పోగొట్టండి. ఐరావతం ఎక్కి నేను కూడా మీ వెంట వస్తున్నాను. నందుని వ్రేపల్లెను ధ్వంసం చేయండి అని
అహం చైరావతం నాగమారుహ్యానువ్రజే వ్రజమ్
మరుద్గణైర్మహావేగైర్నన్దగోష్ఠజిఘాంసయా
శ్రీశుక ఉవాచ
ఇత్థం మఘవతాజ్ఞప్తా మేఘా నిర్ముక్తబన్ధనాః
నన్దగోకులమాసారైః పీడయామాసురోజసా
ఐరావతాన్ని అధిరోహించి ఇంద్రుడు వచ్చాడు. ఇంద్రుడు మేఘాలను పశువులను కట్టేసినట్లు కట్టి, ఆ గొళుసులను విప్పాడు. అవి ధారాపాతాలతో నదవ్రజాన్ని పీడిస్తున్నాయి..
విద్యోతమానా విద్యుద్భిః స్తనన్తః స్తనయిత్నుభిః
తీవ్రైర్మరుద్గణైర్నున్నా వవృషుర్జలశర్కరాః
మెరుపులూ ఉరుములూ వడగళ్ళు, ఏనుగు తొండం వంటి ధారలతో ఉంది.
స్థూణాస్థూలా వర్షధారా ముఞ్చత్స్వభ్రేష్వభీక్ష్ణశః
జలౌఘైః ప్లావ్యమానా భూర్నాదృశ్యత నతోన్నతమ్
అత్యాసారాతివాతేన పశవో జాతవేపనాః
గోపా గోప్యశ్చ శీతార్తా గోవిన్దం శరణం యయుః
పశువులకు వణుకు పుట్టింది. అందరూ స్వామిని శరణు వేడారు
శిరః సుతాంశ్చ కాయేన ప్రచ్ఛాద్యాసారపీడితాః
వేపమానా భగవతః పాదమూలముపాయయుః
ఆవులు కూడా దూడలను తీసుకుని కృష్ణుని వద్దకు వచ్చారు.
కృష్ణ కృష్ణ మహాభాగ త్వన్నాథం గోకులం ప్రభో
త్రాతుమర్హసి దేవాన్నః కుపితాద్భక్తవత్సల
ఇంద్రునికి కోపం వచ్చింది నీవు కాపాడాలి. రాళ్ళ వాన కురిపిస్తున్నాడు. మమ్ము కాపాడు.
శిలావర్షాతివాతేన హన్యమానమచేతనమ్
నిరీక్ష్య భగవాన్మేనే కుపితేన్ద్రకృతం హరిః
అపర్త్వత్యుల్బణం వర్షమతివాతం శిలామయమ్
స్వయాగే విహతేऽస్మాభిరిన్ద్రో నాశాయ వర్షతి
తత్ర ప్రతివిధిం సమ్యగాత్మయోగేన సాధయే
లోకేశమానినాం మౌఢ్యాద్ధనిష్యే శ్రీమదం తమః
ఋతువు కాని ఋతువులో ఈ వాన వస్తున్నది. తన యాగం అడ్డుకున్నందుకు కోపం వచ్చి మనను నశింపచేయడానికి ఇంద్రుడు వర్షిస్తున్నాడు. నేను దీనికి ప్రతీకారం చేస్తాను. లోకపాలకులమనుకునేవారి మదాన్ని హరిస్తాను.
న హి సద్భావయుక్తానాం సురాణామీశవిస్మయః
మత్తోऽసతాం మానభఙ్గః ప్రశమాయోపకల్పతే
ఇపుడు భంగం చేయకుంటే ఆ గర్వం మరి కాస్త పెరుగుతుంది
తస్మాన్మచ్ఛరణం గోష్ఠం మన్నాథం మత్పరిగ్రహమ్
గోపాయే స్వాత్మయోగేన సోऽయం మే వ్రత ఆహితః
మంచి భావన ఉన్న దేవతలకు గర్వం రాదు. అలా వచ్చిందంటే వారికి దండనే సరి ఐన మార్గం. అదే శాంతికి ఉపయోగిస్తుంది. నా యోగముతో వీరిని కాపాడతాను. వీరు నా వ్రతం చేసారు. వీరు నన్నే ఆరాధించారు
ఇత్యుక్త్వైకేన హస్తేన కృత్వా గోవర్ధనాచలమ్
దధార లీలయా విష్ణుశ్ఛత్రాకమివ బాలకః
ఇలా అని పుట్టగొడుగుని పిల్లవాడుపట్టుకున్నట్లుగా ఒక చేత్తో గోవర్థనాన్ని పట్టుకున్నాడు.
అథాహ భగవాన్గోపాన్హేऽమ్బ తాత వ్రజౌకసః
యథోపజోషం విశత గిరిగర్తం సగోధనాః
అమ్మా నాన్నా వ్రేపల్లెవాసులారా, మీ ఆవులూ దూడలను తీసుకుని ఆహారము తీసుకు రండి,
న త్రాస ఇహ వః కార్యో మద్ధస్తాద్రినిపాతనాత్
వాతవర్షభయేనాలం తత్త్రాణం విహితం హి వః
ఏదో పిల్లవాడు కొండను పట్టుకున్నాడు, మోయలేడేమో అని సందేహించవద్దు.మనం కొలిచింది గోవర్ధనన్నే కాబట్టి అదే మనని కాపాడుతుంది
తథా నిర్వివిశుర్గర్తం కృష్ణాశ్వాసితమానసః
యథావకాశం సధనాః సవ్రజాః సోపజీవినః
అందరూ వచ్చి పర్వతం కింద చేరారు. అవకాశం ఉన్నంత వరకూ ఆహారాన్ని మూటకట్టుకుని వచ్చారు.
క్షుత్తృడ్వ్యథాం సుఖాపేక్షాం హిత్వా తైర్వ్రజవాసిభిః
వీక్ష్యమాణో దధారాద్రిం సప్తాహం నాచలత్పదాత్
ఏడు రోజులు ఆగకుండా కురిసాడు పర్జన్యుడు. పరమాత్మ ఏడు రోజుల పాటు కాళ్ళూ చేతులూ వేళ్ళూ కూడా కదపలేదు
కృష్ణయోగానుభావం తం నిశమ్యేన్ద్రోऽతివిస్మితః
నిస్తమ్భో భ్రష్టసఙ్కల్పః స్వాన్మేఘాన్సన్న్యవారయత్
ఇది చూసిన ఇంద్రుడు ఆశ్చర్యం చెంది, గర్వం పోయి, సంకల్పం భ్రష్టమయ్యింది, అని తెలుసుకుని తన మేఘాలను వెనక్కు మళ్ళించాడు.
ఖం వ్యభ్రముదితాదిత్యం వాతవర్షం చ దారుణమ్
నిశమ్యోపరతం గోపాన్గోవర్ధనధరోऽబ్రవీత్
ఆకాశములో మబ్బులు పోయి సూర్యభగవానుడు కనపడగానే కృష్ణుడు అన్నాడు
నిర్యాత త్యజత త్రాసం గోపాః సస్త్రీధనార్భకాః
ఉపారతం వాతవర్షం వ్యుదప్రాయాశ్చ నిమ్నగాః
వెళ్ళండి, భయాన్ని విడిచిపెట్టండి, వర్షం తగ్గిపోయింది. నదులు కూడా ఉపశమించాయి.
తతస్తే నిర్యయుర్గోపాః స్వం స్వమాదాయ గోధనమ్
శకటోఢోపకరణం స్త్రీబాలస్థవిరాః శనైః
గోవులను తీసుకుని ఇంటికి వెళ్ళారు. వృద్ధులూ బాలురూ స్త్రీలూ బళ్ళూ అన్నీ తీసుకుని, వెళ్ళగా.
భగవానపి తం శైలం స్వస్థానే పూర్వవత్ప్రభుః
పశ్యతాం సర్వభూతానాం స్థాపయామాస లీలయా
పర్వతాన్ని యధాస్థానములో అందరూ చూస్తుండగా అక్కడే లీలగా అనాయాసముగా పెట్టాడు
తం ప్రేమవేగాన్నిర్భృతా వ్రజౌకసో
యథా సమీయుః పరిరమ్భణాదిభిః
గోప్యశ్చ సస్నేహమపూజయన్ముదా
దధ్యక్షతాద్భిర్యుయుజుః సదాశిషః
అది చూసిన అందరూ కృష్ణున్ని లాలించి ఆశీర్వదించారు. పెరుగులో వేసిన అక్షతలు వేసి ఆశీర్వదించారు
యశోదా రోహిణీ నన్దో రామశ్చ బలినాం వరః
కృష్ణమాలిఙ్గ్య యుయుజురాశిషః స్నేహకాతరాః
యశోదమ్మా రోహిణీ నందాదులు కృష్ణున్ని కౌగిలించుకుని ఆశీర్వదించారు
దివి దేవగణాః సిద్ధాః సాధ్యా గన్ధర్వచారణాః
తుష్టువుర్ముముచుస్తుష్టాః పుష్పవర్షాణి పార్థివ
స్వర్గములో దేవతలూ సాధ్యులూ సిద్ధులూ గంధర్వులూ పుష్పవర్షాన్ని కురిపించి దుందుభులూ మోగించారు. గంధర్వులు గానమూ అప్సరసలు నాటయం చేసారు
శఙ్ఖదున్దుభయో నేదుర్దివి దేవప్రచోదితాః
జగుర్గన్ధర్వపతయస్తుమ్బురుప్రముఖా నృప
తతోऽనురక్తైః పశుపైః పరిశ్రితో రాజన్స్వగోష్ఠం సబలోऽవ్రజద్ధరిః
తథావిధాన్యస్య కృతాని గోపికా గాయన్త్య ఈయుర్ముదితా హృదిస్పృశః
అందరితో కలసి కృష్ణ పరమాత్మ తన ఇంటికి వెళ్ళాడు. ఇలాంటి అద్భుతమైన కృత్యాలెన్నో చేసాడు. ఏ కొంచెం సమయం చిక్కినా కృష్ణ పరమాత్మ లీలలను గానం చేస్తూ ఉన్నారు
సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు