సన్న్యాసస్య మహాబాహో
తత్త్వమిచ్ఛామి వేదితుమ్,
త్యాగస్య చ హృషీకేశ.
పృథక్కే శినిషూదన
అర్జునుడు అడిగెను:- గొప్ప భుజములు గలవారును, ఇంద్రియముల యొక్క నియామకులును, కేశియను రాక్షసుని సంహరించినవారు నాగు ఓ కృష్ణా! సన్న్యాసము యొక్కయు, త్యాగము యొక్కయు యథార్థమును తెలిసికొనగోరుచున్నాను. కావున ఆ రెండిటిని వేఱు వేఱుగా నాకు చెప్పుడు .
******************************************************************************************* 1
శ్రీ భగవానువాచ:-
కామ్యానాం కర్మణాం న్యాసం
సన్న్యాసం కవయో విదు:,
సర్వకర్మఫలత్యాగం
ప్రాహుస్త్యాగం విచక్షణా:.
శ్రీ భగవంతుడు చెప్పెను - (ఓ అర్జునా!) కామ్యకర్మలను వదలుటచే సన్న్యాసమని కొందరు పండితులు చెప్పుదురు. మరికొందరు పండితులు సమస్త కర్మలయొక్క ఫలమును త్యజించుటచే త్యాగమని వచించుదురు.
******************************************************************************************* 2
త్యాజ్యం దోషవదిత్యేకే
కర్మ ప్రాహుర్మనీషిణ:,
యజ్ఞదానతప:కర్మ
న త్యాజ్యమితి చాపరే.
కొందరు బుద్ధిమంతులు (సాంఖ్యులు) దోషమువలె కర్మము విడిచిపెట్టదగినదని చెప్పుదురు. మరి కొందరు యజ్ఞము, దానము, తపస్సు - మున్నగు కర్మములు విడువదగనివనియు చెప్పుదురు.
******************************************************************************************* 3
నిశ్చయం శృణు మే తత్ర
త్యాగే భరతసత్తమ,
త్యాగో హి పురుషవ్యాఘ్ర
త్రివిధ: సంప్రకీర్తిత:.
భరతకులోత్తముడవును, పురుష శ్రేష్ఠుడవునగు ఓ అర్జునా! అట్టి కర్మత్యాగ విషయమున నాయొక్క నిశ్చయమేదియో చెప్పెదను వినుము. త్యాగము మూడు విధములుగా చెప్పబడి యున్నది కదా!
******************************************************************************************* 4
యజ్ఞ దాన తప: కర్మ
న త్యాజ్యం కార్యమేవ తత్,
యజ్ఙోదానం తపశ్చైవ
పావనాని మనీషిణామ్
యజ్ఞమ; దానము, తపస్సు అనెడి కర్మములు త్యజింపదగినవికావు; చేయదగినవియే యగును. ఏలాయనిన ఆ యజ్ఞ దానతపంబులు బుద్ధిమంతులకు పవిత్రతను (చిత్తశుద్ధిని) కలుగజేయునవై యున్నవి.
******************************************************************************************* 5
ఏతాన్యపి తు కర్మాణి
సజ్గం త్యక్త్వా ఫలాని చ,
కర్తవ్యానీతి మే పార్థ
నిశ్చితం మతముత్తమమ్.
అర్జునా! ఈ యజ్ఞదానతప: కర్మలను గూడ ఆసక్తిని, ఫలములను విడిచియే చేయవలెనని నాయొక్క నిశ్చితమగు ఉత్తమాభిప్రాయము.
******************************************************************************************* 6
నియతస్య తు సన్న్యాస:
కర్మణో నోపపద్యతే,
మోహాత్తస్య పరిత్యాగ
స్తామస: పరికీర్తిత:.
(వేదశాస్త్రాదులచే) విధింపబడినట్టి కర్మము యొక్క పరిత్యాగము యుక్తముకాదు. అజ్ఞానముచే అట్టి కర్మమును ఎవడైనా విడిచిపెట్టునేని అది తామసత్యాగమే యగునని చెప్పబడుచున్నది.
******************************************************************************************* 7
దు:ఖమిత్యేవ యత్కర్మ
కాయక్లేశ భయాత్త్యజేత్,
స కృత్వా రాజసం త్యాగం
నైవత్యాగఫలం లభేత్.
ఎవడు శరీర ప్రయాసవలని భయము చేత దు:ఖమును కలుగజేయునది యనియే తలంచి విధ్యుక్త కర్మమును విడిచిపెట్టునో, అట్టివాడు రాజసత్యాగమును గావించినవాడై త్యాగఫలమును బొందకయే యుండును.
******************************************************************************************* 8
కార్య మిత్యేవ యత్కర్మ
నియతం క్రియతేర్జున,
సజ్గం త్యక్త్వా ఫలంచైవ
స త్యాగస్సాత్త్వికో మత:.
ఇది చేయదగినదియే యని తలంచి శాస్త్రనియతమగు ఏ కర్మము అభిమానము, ఫలము విడిచిపెట్టబడి చేయబడుచున్నదో అట్టి (కర్మమందలి సంగఫల) త్యాగము సాత్త్వికత్యాగమని నిశ్చయింపబడినది.
******************************************************************************************* 9