ఓం నమో భగవతే వాసుదేవాయ
శ్రీమద్భాగవతం దశమ స్కంధం ఆరవ అధ్యాయం
శ్రీశుక ఉవాచ
నన్దః పథి వచః శౌరేర్న మృషేతి విచిన్తయన్
హరిం జగామ శరణముత్పాతాగమశఙ్కితః
నందునికి కూడా అనుమానం వచ్చింది వసుదేవుని మాటలవలన. శ్రీమన్నారాయణనున్ని శరణు వేడాడు
కంసేన ప్రహితా ఘోరా పూతనా బాలఘాతినీ
శిశూంశ్చచార నిఘ్నన్తీ పురగ్రామవ్రజాదిషు
కంసుని ఆజ్ఞ్య వలన చిన్న పిల్లలల్ను చంపే గ్రహమైన పూతన, పట్టణాలలో నగరాలలో ఊళ్ళలో ఉన్న శిశువులను చంపుకుంటూ తిరుగుతోంది
న యత్ర శ్రవణాదీని రక్షోఘ్నాని స్వకర్మసు
కుర్వన్తి సాత్వతాం భర్తుర్యాతుధాన్యశ్చ తత్ర హి
ఎక్కడైతే పరమాత్మ కథలు కానీ నామములు కానీ పూజలు కానీ జరగవో అక్కడ ఇలాంటి రాక్షసులు తిరుగుతూ ఉంటారు. తాము ఆచరించే పనులలో రాక్షసులను సంహరించే శ్రవణ స్మరణ కీర్తనాదులు ఎక్కడ ఉండవో అక్క్డ రాక్షసులు ఉంటారు
సా ఖేచర్యేకదోత్పత్య పూతనా నన్దగోకులమ్
యోషిత్వా మాయయాత్మానం ప్రావిశత్కామచారిణీ
ఈమె ఒక సారి రేపల్లెకు వచ్చింది. తనను తాను ఒక చక్కని సౌందర్యవతి ఐన స్త్రీగా తన మాయతో ఏర్పాటు చేసుకుని అనుకున్న చోటుకు వెళ్ళగలిగినది కాబట్టి బయలు దేరింది
తాం కేశబన్ధవ్యతిషక్తమల్లికాం
బృహన్నితమ్బస్తనకృచ్ఛ్రమధ్యమామ్
సువాససం కల్పితకర్ణభూషణ
త్విషోల్లసత్కున్తలమణ్డితాననామ్
పూతన చక్కగా అలంకరించుకుంది. మెళ్ళో హారాలూ వడ్డాణాలూ అంగదములూ కంకణములూ పట్టువస్త్రాలు,సుగంధాలూ, అత్తర్లూ అన్ని జల్లుకునీ ఆమె
వల్గుస్మితాపాఙ్గవిసర్గవీక్షితైర్
మనో హరన్తీం వనితాం వ్రజౌకసామ్
అమంసతామ్భోజకరేణ రూపిణీం
గోప్యః శ్రియం ద్రష్టుమివాగతాం పతిమ్
తీయని చక్కని కమ్మని చిరునవ్వుతో చూపులతో మనసు హరిస్తూ, రేపల్లెలో ఉండే ఒక గోపికా స్త్రీ అన్న వేషం వేసుకుని, ఆమె వస్తోంతే రేపల్లెలో ఒక్కరూ ఆపలేదు. ఈమె వస్తూ వస్తూ చేతితో పద్మం పట్టుకుని వచ్చింది. అమ్మవారు తన భర్తను చూచుకోవడానికి వచ్చిందేమో అనుకున్నారు అందరూ.
బాలగ్రహస్తత్ర విచిన్వతీ శిశూన్యదృచ్ఛయా నన్దగృహేऽసదన్తకమ్
బాలం ప్రతిచ్ఛన్ననిజోరుతేజసం దదర్శ తల్పేऽగ్నిమివాహితం భసి
ఆమె రేపల్లె అంతా తిరుగుతూ పిల్లలను వెతుకుతూ పరమాత్మ సంకల్పముతోనే నందుని ఇంటికి వచ్చింది . నివురు గప్పిన నిప్పులా తన కాంతిని తాను కప్పేసుకున్న ఉన్న, యమునిలా ఉన్న బాలున్ని చూచినది. శయ్యమీద పడుకున్నాడు.
విబుధ్య తాం బాలకమారికాగ్రహం చరాచరాత్మా స నిమీలితేక్షణః
అనన్తమారోపయదఙ్కమన్తకం యథోరగం సుప్తమబుద్ధిరజ్జుధీః
చరాచరాత్మ అయిన స్వామి కూడా ఆమె రాకను తెలుసుకుని కావాలనే కళ్ళు మూసుకున్నాడు
పడుకుని ఉన్న పాముని తాడు అనుకుని ఒడిలోకి తీసుకున్నట్లుగా ఒడిలోకి తీసుకుంది ఆ బాలున్ని
తాం తీక్ష్ణచిత్తామతివామచేష్టితాం వీక్ష్యాన్తరా కోషపరిచ్ఛదాసివత్
వరస్త్రియం తత్ప్రభయా చ ధర్షితే నిరీక్ష్యమాణే జననీ హ్యతిష్ఠతామ్
తల్లులిద్దరూ బొమ్మల్లాగ చూస్తూ కూర్చున్నారు. అన్నీ వంకర పనులు చేసేది
ఒరలో దాగి ఉన్న కత్తిలా ఉంది. చూడడానికి అందముగా ఉన్నా లోపల మనసు అంత భయంకరమైనది. ఆమె కాంతితో పక్కనే ఉన్నా ఆ తల్లులు అవాక్కయ్యారు
తస్మిన్స్తనం దుర్జరవీర్యముల్బణం
ఘోరాఙ్కమాదాయ శిశోర్దదావథ
గాఢం కరాభ్యాం భగవాన్ప్రపీడ్య తత్
ప్రాణైః సమం రోషసమన్వితోऽపిబత్
ఎంత గొప్ప వారు కూడా అరిగించుకోలేని మహాభయంకరమైన విషమును స్థలములలో ఉంచుకున్న ఆమె తన ఒడిలో కూర్చోబెట్టుకుని ఆ పిల్లవానికి స్తన్యం ఇచ్చింది. ఆ పిల్లవాడు కూడా రెండు చేతులతో రెండు స్తనములను గట్టిగా పట్టుకుని పీడించి మహాకోపముతో ఒక్క పాలే కాదు ప్రాణాలు కూడా లాగేసాడు
సా ముఞ్చ ముఞ్చాలమితి ప్రభాషిణీ నిష్పీడ్యమానాఖిలజీవమర్మణి
వివృత్య నేత్రే చరణౌ భుజౌ ముహుః ప్రస్విన్నగాత్రా క్షిపతీ రురోద హ
ఆమె బాధను తాళలేక విడు విడు మంది. అన్ని ప్రాణాలూ లాగేయబడుతూ ఉన్నాయి. గుడ్లు తేలేసింది. కాళ్ళూ చేతులూ కొట్టుకుంటూ ఉండగా ఒళ్ళంతా చెమట పట్టి గట్టిగా ఏడ్చింది
తస్యాః స్వనేనాతిగభీరరంహసా సాద్రిర్మహీ ద్యౌశ్చ చచాల సగ్రహా
రసా దిశశ్చ ప్రతినేదిరే జనాః పేతుః క్షితౌ వజ్రనిపాతశఙ్కయా
ఆమె ఏడిస్తే చుట్టుపక్కల పన్నెండు యోజనాల చుట్టూ పర్వతాలు కంపించాయి. ఆకాశమూ భూమీ నీరు సముద్రాలూ అన్ని కంపించాయి. జనాలు వణికిపోయారు. పిడుగు పడుతుందేమో అని భయపడ్డారు
నిశాచరీత్థం వ్యథితస్తనా వ్యసుర్
వ్యాదాయ కేశాంశ్చరణౌ భుజావపి
ప్రసార్య గోష్ఠే నిజరూపమాస్థితా
వజ్రాహతో వృత్ర ఇవాపతన్నృప
వెంట్రుకలన్నీ ఊడిపోగా కాళ్ళూ చేతులూ కొట్టుకుంటూ ఉండగా తన నిజరూపాన్ని పొందింది. వజ్రాయుధము చేత కొట్టబడిన పర్వతములాగ పడిపోయింది .
ఆరు క్రోసుల దూరం వరకూ ఉన్న చెట్లు మొత్తం పొడి ఐపోయాయి
పతమానోऽపి తద్దేహస్త్రిగవ్యూత్యన్తరద్రుమాన్
చూర్ణయామాస రాజేన్ద్ర మహదాసీత్తదద్భుతమ్
ఈషామాత్రోగ్రదంష్ట్రాస్యం గిరికన్దరనాసికమ్
గణ్డశైలస్తనం రౌద్రం ప్రకీర్ణారుణమూర్ధజమ్
ఒక్కొక్క పన్నూ నాగలి అంత ఉన్నది. ఒక్కో ముక్కూ పర్వత గుహలాగ ఉంది. ఒక్కో స్తనమూ పర్వతములా ఉంది.మహా భయంకరముగా ఎర్రని కేశములు విరబోసుకుని ఉన్నాయి.
అన్ధకూపగభీరాక్షం పులినారోహభీషణమ్
బద్ధసేతుభుజోర్వఙ్ఘ్రి శూన్యతోయహ్రదోదరమ్
చీకటి బావుల్లాగ ఉన్నాయి కళ్ళు, నది మీదా సముద్ర మీదా వారధి కట్టినట్లు తొడలు ఉన్నాయి. నీరు లేని పాడు బడిన బావిలాగ పొట్ట ఉంది. ఈ ఆకారాన్ని చూచి గోపికలూ గోపాలకులూ వణికిపోయారు
సన్తత్రసుః స్మ తద్వీక్ష్య గోపా గోప్యః కలేవరమ్
పూర్వం తు తన్నిఃస్వనిత భిన్నహృత్కర్ణమస్తకాః
బాలం చ తస్యా ఉరసి క్రీడన్తమకుతోభయమ్
గోప్యస్తూర్ణం సమభ్యేత్య జగృహుర్జాతసమ్భ్రమాః
ఆమె వక్షస్థలం మీద కృష్ణుడు ఆడుకుంటూ ఉన్నాడు భయములేకుండా . గోపికలు వెంటనే వచ్చి ఆ పిల్లవాడిని తీసుకున్నారు
యశోదారోహిణీభ్యాం తాః సమం బాలస్య సర్వతః
రక్షాం విదధిరే సమ్యగ్గోపుచ్ఛభ్రమణాదిభిః
యశొదా రోహిణులు ఆ బాలకునికి స్నానం చేయించి రక్ష చేయించారు. ఆవు తోకతో ఒళ్ళంతా నిమిరారు శిరస్సు నుండీ పాదముల దాక.
గోమూత్రేణ స్నాపయిత్వా పునర్గోరజసార్భకమ్
రక్షాం చక్రుశ్చ శకృతా ద్వాదశాఙ్గేషు నామభిః
గోప్యః సంస్పృష్టసలిలా అఙ్గేషు కరయోః పృథక్
న్యస్యాత్మన్యథ బాలస్య బీజన్యాసమకుర్వత
గోమూత్రముతో స్నానం చేయించి గోధూళితో ఒల్లంతా స్నానం చేయించి గోమయముతో రాసి పరమాత్మ పన్నెండు పేర్లతో పన్నెండు అవయవాలనూ ప్రోక్షం చేసారు
నీటితో ఆచమనం చేసి, అంగన్యాస కరన్యాసములే కాక వీర్యన్యాసం కూడా చేసారు
అవ్యాదజోऽఙ్ఘ్రి మణిమాంస్తవ జాన్వథోరూ
యజ్ఞోऽచ్యుతః కటితటం జఠరం హయాస్యః
హృత్కేశవస్త్వదుర ఈశ ఇనస్తు కణ్ఠం
విష్ణుర్భుజం ముఖమురుక్రమ ఈశ్వరః కమ్
చక్ర్యగ్రతః సహగదో హరిరస్తు పశ్చాత్
త్వత్పార్శ్వయోర్ధనురసీ మధుహాజనశ్చ
కోణేషు శఙ్ఖ ఉరుగాయ ఉపర్యుపేన్ద్రస్
తార్క్ష్యః క్షితౌ హలధరః పురుషః సమన్తాత్
ఇన్ద్రియాణి హృషీకేశః ప్రాణాన్నారాయణోऽవతు
శ్వేతద్వీపపతిశ్చిత్తం మనో యోగేశ్వరోऽవతు
పృశ్నిగర్భస్తు తే బుద్ధిమాత్మానం భగవాన్పరః
క్రీడన్తం పాతు గోవిన్దః శయానం పాతు మాధవః
వ్రజన్తమవ్యాద్వైకుణ్ఠ ఆసీనం త్వాం శ్రియః పతిః
భుఞ్జానం యజ్ఞభుక్పాతు సర్వగ్రహభయఙ్కరః
డాకిన్యో యాతుధాన్యశ్చ కుష్మాణ్డా యేऽర్భకగ్రహాః
భూతప్రేతపిశాచాశ్చ యక్షరక్షోవినాయకాః
కోటరా రేవతీ జ్యేష్ఠా పూతనా మాతృకాదయః
ఉన్మాదా యే హ్యపస్మారా దేహప్రాణేన్ద్రియద్రుహః
స్వప్నదృష్టా మహోత్పాతా వృద్ధా బాలగ్రహాశ్చ యే
సర్వే నశ్యన్తు తే విష్ణోర్నామగ్రహణభీరవః
పుట్టుక లేని పరమాత్మ నీ పాదములనూ, నీ మోకాళ్ళూ ఊరువులనూ అణిమా (సూక్ష్ముడు), నడుమును అచ్యుతుడు, గర్భాన్ని హయగ్రీవుడు, హృదయాన్ని కేశవుడూ, వక్షస్థలాన్ని ఈశ్వరుడూ, సూర్యుడు కంఠాన్నీ, విష్ణువు భుజం ముఖం ఉరుక్రముడు, చక్రాయుధం కలవాడు ముందర గధాయుధ ధారి వెనకా, రెండు పక్కలా మధుసూధనుడు, మూలలలో శంఖం ధరించినవాడు, పైన ఉపేంద్రుడు, భూమి మీద గరుడుడు, అన్ని దిక్కులా ఆదిశేషుడు, ఇంద్రియాలను హృషీకేశుడు, ప్రాణాలని నారాయణుడు, శతద్వీపాధిపతి చిత్తాన్ని, మనసును యోగీశ్వరుడు, పృష్ణి గర్భుడు బుద్ధినీ, ఆత్మను పరమాత్మ కాపాడాలి
ఆడుకుంటున్నపుడు గోవిందుడు పడుకున్నపుడు మాధవుడు నడుస్తున్నవాడిని వైకుంఠుడూ కూర్చున్న వాడిని శ్రీపతి భోజనం చేస్తున్నప్పుడు సర్వ గ్రహ భయంకరుడైన యజ్ఞ్యేశ్వరుడు కాపాడాలి
డాకినీ శాకినీ అనే బాల గ్రహాలన్నీ భూత ప్రేత పిశాచాలు యక్ష రక్షాదులూ ఉన్మాదములూ అపస్మారములూ, దేహానికి ప్రాణానికి ఇంద్రియాలకూ ద్రోహం కలిగించేవీ, కలలో కలిగించే ఉత్పాతాలూ, వృద్ధ బాల గ్రహాలూ అన్నీ పరమాత్మ పేరు తలచడం వలన నశించు గాక.
మా పిల్లవాడు క్షేమముగా ఉండాలి
శ్రీశుక ఉవాచ
ఇతి ప్రణయబద్ధాభిర్గోపీభిః కృతరక్షణమ్
పాయయిత్వా స్తనం మాతా సన్న్యవేశయదాత్మజమ్
ప్రేమతో ఉన్న గోపికలు స్వామికి రక్ష గావించారు. చనుబాలు త్రాపి పిల్లవాడిని పడుకోబెట్టారు. అంతలో నందాది గోపాలకులు వ్రేపల్లెకు వచ్చి పడి ఉన్న పూతన దేహాన్ని చూచి అత్యాశ్చర్యాన్ని పొందారు
తావన్నన్దాదయో గోపా మథురాయా వ్రజం గతాః
విలోక్య పూతనాదేహం బభూవురతివిస్మితాః
నూనం బతర్షిః సఞ్జాతో యోగేశో వా సమాస సః
స ఏవ దృష్టో హ్యుత్పాతో యదాహానకదున్దుభిః
వసుదేవుడు మామూలు మానవుడు కాడు. ఆయన ఋషో యోగీశ్వరుడో అయి ఉంటాడు
కలేవరం పరశుభిశ్ఛిత్త్వా తత్తే వ్రజౌకసః
దూరే క్షిప్త్వావయవశో న్యదహన్కాష్ఠవేష్టితమ్
గొడ్డళ్ళతో ఆ అవయవాలను ఖండించి ముక్కలు చేసి తగలబెట్టారు. ఒక్కో అవయవాన్నీ మళ్ళీ ముక్కలు చేసారు
దహ్యమానస్య దేహస్య ధూమశ్చాగురుసౌరభః
ఉత్థితః కృష్ణనిర్భుక్త సపద్యాహతపాప్మనః
కట్టెలు పేర్చి దహనం చేయగా, శరీరం తగలబడుతూ ఉంటే పొగతో బాటు చక్కని సుగంధం వచ్చింది
పూతనా లోకబాలఘ్నీ రాక్షసీ రుధిరాశనా
జిఘాంసయాపి హరయే స్తనం దత్త్వాప సద్గతిమ్
కిం పునః శ్రద్ధయా భక్త్యా కృష్ణాయ పరమాత్మనే
యచ్ఛన్ప్రియతమం కిం ను రక్తాస్తన్మాతరో యథా
పరమాత్మ స్పర్శ వలన అన్ని పాపాలు తొలగి మోక్షం వచ్చింది పూతనకు. పరమ దుర్మార్గురాలు లోక బాలకులను చంపి నెత్తురు తాగే పూతన కృష్ణున్ని చంపాలని పాలు ఇచ్చి మోక్షాన్ని పొందింది. అదే కొంచెం ప్రేమతో భక్తితో శ్రద్ధగా చేస్తే ఇంకేమి వస్తుంది వారికి
పద్భ్యాం భక్తహృదిస్థాభ్యాం వన్ద్యాభ్యాం లోకవన్దితైః
అఙ్గం యస్యాః సమాక్రమ్య భగవానపి తత్స్తనమ్
యాతుధాన్యపి సా స్వర్గమవాప జననీగతిమ్
కృష్ణభుక్తస్తనక్షీరాః కిము గావోऽనుమాతరః
ఆమె ఎంత అదృష్టవంతురాలంటే ప్రపంచములో నమస్కరించదగిన వారందరిచేత నమస్కరించదగిన పాదములతో శరీరాన్ని ఆక్రమించి తాను పాలు తాగాడు. ఆ పాదలతో తొక్కుకుంటూ పాలు తాగాడు. అందుకే మోక్షం వచ్చింది.
పయాంసి యాసామపిబత్పుత్రస్నేహస్నుతాన్యలమ్
భగవాన్దేవకీపుత్రః కైవల్యాద్యఖిలప్రదః
తాసామవిరతం కృష్ణే కుర్వతీనాం సుతేక్షణమ్
న పునః కల్పతే రాజన్సంసారోऽజ్ఞానసమ్భవః
విషమిచ్చిన పూతనే మోక్షానికి వెళితే కృష్ణ పరమాత్మ పాలు తాగుతున్న ఆవులూ, తల్లులూ ఎక్కడికి వెళతారో వేరే చెప్పలా. నా కుమారుడనే ప్రేమతో వారిచ్చిన పాలు తాగిన దేవకీ పుత్రుడు, నిరంతరం తన కుమారునిగా చూస్తున్న వారు ఈ సంసారములో మళ్ళీ పుట్టరు
కటధూమస్య సౌరభ్యమవఘ్రాయ వ్రజౌకసః
కిమిదం కుత ఏవేతి వదన్తో వ్రజమాయయుః
ఆ సుగంధాన్ని చూచి అందరూ ఆశ్చర్యపడుతూ వెళ్ళిపోయారు.
ఈ నందాదులకు ఆమె ఎలా వచ్చింది పాలిచ్చినదీ అన్న విషయాలు వర్ణించి చెప్పగా వారందరు జరిగిందేదో జరిగిందిలే పిల్లవాడు బాగున్నాడు కదా అనుకున్నారు
తే తత్ర వర్ణితం గోపైః పూతనాగమనాదికమ్
శ్రుత్వా తన్నిధనం స్వస్తి శిశోశ్చాసన్సువిస్మితాః
నన్దః స్వపుత్రమాదాయ ప్రేత్యాగతముదారధీః
మూర్ధ్న్యుపాఘ్రాయ పరమాం ముదం లేభే కురూద్వహ
చనిపోయి మళ్ళీ బతికినట్లుగా వచ్చిన కృష్ణున్ని చూచుకుని నుదుట ముద్దాడి సంతోషాన్ని పొందాడు
య ఏతత్పూతనామోక్షం కృష్ణస్యార్భకమద్భుతమ్
శృణుయాచ్ఛ్రద్ధయా మర్త్యో గోవిన్దే లభతే రతిమ్
పరమాత్మ ప్రసాదించిన అద్భుతమైన పూతనా మోక్ష గాధను శ్రద్ధతో ఎవరు వింటారో వారికి పరమాత్మ యందు భక్తి కలుగుతుంది
సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు
శ్రీశుక ఉవాచ
నన్దః పథి వచః శౌరేర్న మృషేతి విచిన్తయన్
హరిం జగామ శరణముత్పాతాగమశఙ్కితః
నందునికి కూడా అనుమానం వచ్చింది వసుదేవుని మాటలవలన. శ్రీమన్నారాయణనున్ని శరణు వేడాడు
కంసేన ప్రహితా ఘోరా పూతనా బాలఘాతినీ
శిశూంశ్చచార నిఘ్నన్తీ పురగ్రామవ్రజాదిషు
కంసుని ఆజ్ఞ్య వలన చిన్న పిల్లలల్ను చంపే గ్రహమైన పూతన, పట్టణాలలో నగరాలలో ఊళ్ళలో ఉన్న శిశువులను చంపుకుంటూ తిరుగుతోంది
న యత్ర శ్రవణాదీని రక్షోఘ్నాని స్వకర్మసు
కుర్వన్తి సాత్వతాం భర్తుర్యాతుధాన్యశ్చ తత్ర హి
ఎక్కడైతే పరమాత్మ కథలు కానీ నామములు కానీ పూజలు కానీ జరగవో అక్కడ ఇలాంటి రాక్షసులు తిరుగుతూ ఉంటారు. తాము ఆచరించే పనులలో రాక్షసులను సంహరించే శ్రవణ స్మరణ కీర్తనాదులు ఎక్కడ ఉండవో అక్క్డ రాక్షసులు ఉంటారు
సా ఖేచర్యేకదోత్పత్య పూతనా నన్దగోకులమ్
యోషిత్వా మాయయాత్మానం ప్రావిశత్కామచారిణీ
ఈమె ఒక సారి రేపల్లెకు వచ్చింది. తనను తాను ఒక చక్కని సౌందర్యవతి ఐన స్త్రీగా తన మాయతో ఏర్పాటు చేసుకుని అనుకున్న చోటుకు వెళ్ళగలిగినది కాబట్టి బయలు దేరింది
తాం కేశబన్ధవ్యతిషక్తమల్లికాం
బృహన్నితమ్బస్తనకృచ్ఛ్రమధ్యమామ్
సువాససం కల్పితకర్ణభూషణ
త్విషోల్లసత్కున్తలమణ్డితాననామ్
పూతన చక్కగా అలంకరించుకుంది. మెళ్ళో హారాలూ వడ్డాణాలూ అంగదములూ కంకణములూ పట్టువస్త్రాలు,సుగంధాలూ, అత్తర్లూ అన్ని జల్లుకునీ ఆమె
వల్గుస్మితాపాఙ్గవిసర్గవీక్షితైర్
మనో హరన్తీం వనితాం వ్రజౌకసామ్
అమంసతామ్భోజకరేణ రూపిణీం
గోప్యః శ్రియం ద్రష్టుమివాగతాం పతిమ్
తీయని చక్కని కమ్మని చిరునవ్వుతో చూపులతో మనసు హరిస్తూ, రేపల్లెలో ఉండే ఒక గోపికా స్త్రీ అన్న వేషం వేసుకుని, ఆమె వస్తోంతే రేపల్లెలో ఒక్కరూ ఆపలేదు. ఈమె వస్తూ వస్తూ చేతితో పద్మం పట్టుకుని వచ్చింది. అమ్మవారు తన భర్తను చూచుకోవడానికి వచ్చిందేమో అనుకున్నారు అందరూ.
బాలగ్రహస్తత్ర విచిన్వతీ శిశూన్యదృచ్ఛయా నన్దగృహేऽసదన్తకమ్
బాలం ప్రతిచ్ఛన్ననిజోరుతేజసం దదర్శ తల్పేऽగ్నిమివాహితం భసి
ఆమె రేపల్లె అంతా తిరుగుతూ పిల్లలను వెతుకుతూ పరమాత్మ సంకల్పముతోనే నందుని ఇంటికి వచ్చింది . నివురు గప్పిన నిప్పులా తన కాంతిని తాను కప్పేసుకున్న ఉన్న, యమునిలా ఉన్న బాలున్ని చూచినది. శయ్యమీద పడుకున్నాడు.
విబుధ్య తాం బాలకమారికాగ్రహం చరాచరాత్మా స నిమీలితేక్షణః
అనన్తమారోపయదఙ్కమన్తకం యథోరగం సుప్తమబుద్ధిరజ్జుధీః
చరాచరాత్మ అయిన స్వామి కూడా ఆమె రాకను తెలుసుకుని కావాలనే కళ్ళు మూసుకున్నాడు
పడుకుని ఉన్న పాముని తాడు అనుకుని ఒడిలోకి తీసుకున్నట్లుగా ఒడిలోకి తీసుకుంది ఆ బాలున్ని
తాం తీక్ష్ణచిత్తామతివామచేష్టితాం వీక్ష్యాన్తరా కోషపరిచ్ఛదాసివత్
వరస్త్రియం తత్ప్రభయా చ ధర్షితే నిరీక్ష్యమాణే జననీ హ్యతిష్ఠతామ్
తల్లులిద్దరూ బొమ్మల్లాగ చూస్తూ కూర్చున్నారు. అన్నీ వంకర పనులు చేసేది
ఒరలో దాగి ఉన్న కత్తిలా ఉంది. చూడడానికి అందముగా ఉన్నా లోపల మనసు అంత భయంకరమైనది. ఆమె కాంతితో పక్కనే ఉన్నా ఆ తల్లులు అవాక్కయ్యారు
తస్మిన్స్తనం దుర్జరవీర్యముల్బణం
ఘోరాఙ్కమాదాయ శిశోర్దదావథ
గాఢం కరాభ్యాం భగవాన్ప్రపీడ్య తత్
ప్రాణైః సమం రోషసమన్వితోऽపిబత్
ఎంత గొప్ప వారు కూడా అరిగించుకోలేని మహాభయంకరమైన విషమును స్థలములలో ఉంచుకున్న ఆమె తన ఒడిలో కూర్చోబెట్టుకుని ఆ పిల్లవానికి స్తన్యం ఇచ్చింది. ఆ పిల్లవాడు కూడా రెండు చేతులతో రెండు స్తనములను గట్టిగా పట్టుకుని పీడించి మహాకోపముతో ఒక్క పాలే కాదు ప్రాణాలు కూడా లాగేసాడు
సా ముఞ్చ ముఞ్చాలమితి ప్రభాషిణీ నిష్పీడ్యమానాఖిలజీవమర్మణి
వివృత్య నేత్రే చరణౌ భుజౌ ముహుః ప్రస్విన్నగాత్రా క్షిపతీ రురోద హ
ఆమె బాధను తాళలేక విడు విడు మంది. అన్ని ప్రాణాలూ లాగేయబడుతూ ఉన్నాయి. గుడ్లు తేలేసింది. కాళ్ళూ చేతులూ కొట్టుకుంటూ ఉండగా ఒళ్ళంతా చెమట పట్టి గట్టిగా ఏడ్చింది
తస్యాః స్వనేనాతిగభీరరంహసా సాద్రిర్మహీ ద్యౌశ్చ చచాల సగ్రహా
రసా దిశశ్చ ప్రతినేదిరే జనాః పేతుః క్షితౌ వజ్రనిపాతశఙ్కయా
ఆమె ఏడిస్తే చుట్టుపక్కల పన్నెండు యోజనాల చుట్టూ పర్వతాలు కంపించాయి. ఆకాశమూ భూమీ నీరు సముద్రాలూ అన్ని కంపించాయి. జనాలు వణికిపోయారు. పిడుగు పడుతుందేమో అని భయపడ్డారు
నిశాచరీత్థం వ్యథితస్తనా వ్యసుర్
వ్యాదాయ కేశాంశ్చరణౌ భుజావపి
ప్రసార్య గోష్ఠే నిజరూపమాస్థితా
వజ్రాహతో వృత్ర ఇవాపతన్నృప
వెంట్రుకలన్నీ ఊడిపోగా కాళ్ళూ చేతులూ కొట్టుకుంటూ ఉండగా తన నిజరూపాన్ని పొందింది. వజ్రాయుధము చేత కొట్టబడిన పర్వతములాగ పడిపోయింది .
ఆరు క్రోసుల దూరం వరకూ ఉన్న చెట్లు మొత్తం పొడి ఐపోయాయి
పతమానోऽపి తద్దేహస్త్రిగవ్యూత్యన్తరద్రుమాన్
చూర్ణయామాస రాజేన్ద్ర మహదాసీత్తదద్భుతమ్
ఈషామాత్రోగ్రదంష్ట్రాస్యం గిరికన్దరనాసికమ్
గణ్డశైలస్తనం రౌద్రం ప్రకీర్ణారుణమూర్ధజమ్
ఒక్కొక్క పన్నూ నాగలి అంత ఉన్నది. ఒక్కో ముక్కూ పర్వత గుహలాగ ఉంది. ఒక్కో స్తనమూ పర్వతములా ఉంది.మహా భయంకరముగా ఎర్రని కేశములు విరబోసుకుని ఉన్నాయి.
అన్ధకూపగభీరాక్షం పులినారోహభీషణమ్
బద్ధసేతుభుజోర్వఙ్ఘ్రి శూన్యతోయహ్రదోదరమ్
చీకటి బావుల్లాగ ఉన్నాయి కళ్ళు, నది మీదా సముద్ర మీదా వారధి కట్టినట్లు తొడలు ఉన్నాయి. నీరు లేని పాడు బడిన బావిలాగ పొట్ట ఉంది. ఈ ఆకారాన్ని చూచి గోపికలూ గోపాలకులూ వణికిపోయారు
సన్తత్రసుః స్మ తద్వీక్ష్య గోపా గోప్యః కలేవరమ్
పూర్వం తు తన్నిఃస్వనిత భిన్నహృత్కర్ణమస్తకాః
బాలం చ తస్యా ఉరసి క్రీడన్తమకుతోభయమ్
గోప్యస్తూర్ణం సమభ్యేత్య జగృహుర్జాతసమ్భ్రమాః
ఆమె వక్షస్థలం మీద కృష్ణుడు ఆడుకుంటూ ఉన్నాడు భయములేకుండా . గోపికలు వెంటనే వచ్చి ఆ పిల్లవాడిని తీసుకున్నారు
యశోదారోహిణీభ్యాం తాః సమం బాలస్య సర్వతః
రక్షాం విదధిరే సమ్యగ్గోపుచ్ఛభ్రమణాదిభిః
యశొదా రోహిణులు ఆ బాలకునికి స్నానం చేయించి రక్ష చేయించారు. ఆవు తోకతో ఒళ్ళంతా నిమిరారు శిరస్సు నుండీ పాదముల దాక.
గోమూత్రేణ స్నాపయిత్వా పునర్గోరజసార్భకమ్
రక్షాం చక్రుశ్చ శకృతా ద్వాదశాఙ్గేషు నామభిః
గోప్యః సంస్పృష్టసలిలా అఙ్గేషు కరయోః పృథక్
న్యస్యాత్మన్యథ బాలస్య బీజన్యాసమకుర్వత
గోమూత్రముతో స్నానం చేయించి గోధూళితో ఒల్లంతా స్నానం చేయించి గోమయముతో రాసి పరమాత్మ పన్నెండు పేర్లతో పన్నెండు అవయవాలనూ ప్రోక్షం చేసారు
నీటితో ఆచమనం చేసి, అంగన్యాస కరన్యాసములే కాక వీర్యన్యాసం కూడా చేసారు
అవ్యాదజోऽఙ్ఘ్రి మణిమాంస్తవ జాన్వథోరూ
యజ్ఞోऽచ్యుతః కటితటం జఠరం హయాస్యః
హృత్కేశవస్త్వదుర ఈశ ఇనస్తు కణ్ఠం
విష్ణుర్భుజం ముఖమురుక్రమ ఈశ్వరః కమ్
చక్ర్యగ్రతః సహగదో హరిరస్తు పశ్చాత్
త్వత్పార్శ్వయోర్ధనురసీ మధుహాజనశ్చ
కోణేషు శఙ్ఖ ఉరుగాయ ఉపర్యుపేన్ద్రస్
తార్క్ష్యః క్షితౌ హలధరః పురుషః సమన్తాత్
ఇన్ద్రియాణి హృషీకేశః ప్రాణాన్నారాయణోऽవతు
శ్వేతద్వీపపతిశ్చిత్తం మనో యోగేశ్వరోऽవతు
పృశ్నిగర్భస్తు తే బుద్ధిమాత్మానం భగవాన్పరః
క్రీడన్తం పాతు గోవిన్దః శయానం పాతు మాధవః
వ్రజన్తమవ్యాద్వైకుణ్ఠ ఆసీనం త్వాం శ్రియః పతిః
భుఞ్జానం యజ్ఞభుక్పాతు సర్వగ్రహభయఙ్కరః
డాకిన్యో యాతుధాన్యశ్చ కుష్మాణ్డా యేऽర్భకగ్రహాః
భూతప్రేతపిశాచాశ్చ యక్షరక్షోవినాయకాః
కోటరా రేవతీ జ్యేష్ఠా పూతనా మాతృకాదయః
ఉన్మాదా యే హ్యపస్మారా దేహప్రాణేన్ద్రియద్రుహః
స్వప్నదృష్టా మహోత్పాతా వృద్ధా బాలగ్రహాశ్చ యే
సర్వే నశ్యన్తు తే విష్ణోర్నామగ్రహణభీరవః
పుట్టుక లేని పరమాత్మ నీ పాదములనూ, నీ మోకాళ్ళూ ఊరువులనూ అణిమా (సూక్ష్ముడు), నడుమును అచ్యుతుడు, గర్భాన్ని హయగ్రీవుడు, హృదయాన్ని కేశవుడూ, వక్షస్థలాన్ని ఈశ్వరుడూ, సూర్యుడు కంఠాన్నీ, విష్ణువు భుజం ముఖం ఉరుక్రముడు, చక్రాయుధం కలవాడు ముందర గధాయుధ ధారి వెనకా, రెండు పక్కలా మధుసూధనుడు, మూలలలో శంఖం ధరించినవాడు, పైన ఉపేంద్రుడు, భూమి మీద గరుడుడు, అన్ని దిక్కులా ఆదిశేషుడు, ఇంద్రియాలను హృషీకేశుడు, ప్రాణాలని నారాయణుడు, శతద్వీపాధిపతి చిత్తాన్ని, మనసును యోగీశ్వరుడు, పృష్ణి గర్భుడు బుద్ధినీ, ఆత్మను పరమాత్మ కాపాడాలి
ఆడుకుంటున్నపుడు గోవిందుడు పడుకున్నపుడు మాధవుడు నడుస్తున్నవాడిని వైకుంఠుడూ కూర్చున్న వాడిని శ్రీపతి భోజనం చేస్తున్నప్పుడు సర్వ గ్రహ భయంకరుడైన యజ్ఞ్యేశ్వరుడు కాపాడాలి
డాకినీ శాకినీ అనే బాల గ్రహాలన్నీ భూత ప్రేత పిశాచాలు యక్ష రక్షాదులూ ఉన్మాదములూ అపస్మారములూ, దేహానికి ప్రాణానికి ఇంద్రియాలకూ ద్రోహం కలిగించేవీ, కలలో కలిగించే ఉత్పాతాలూ, వృద్ధ బాల గ్రహాలూ అన్నీ పరమాత్మ పేరు తలచడం వలన నశించు గాక.
మా పిల్లవాడు క్షేమముగా ఉండాలి
శ్రీశుక ఉవాచ
ఇతి ప్రణయబద్ధాభిర్గోపీభిః కృతరక్షణమ్
పాయయిత్వా స్తనం మాతా సన్న్యవేశయదాత్మజమ్
ప్రేమతో ఉన్న గోపికలు స్వామికి రక్ష గావించారు. చనుబాలు త్రాపి పిల్లవాడిని పడుకోబెట్టారు. అంతలో నందాది గోపాలకులు వ్రేపల్లెకు వచ్చి పడి ఉన్న పూతన దేహాన్ని చూచి అత్యాశ్చర్యాన్ని పొందారు
తావన్నన్దాదయో గోపా మథురాయా వ్రజం గతాః
విలోక్య పూతనాదేహం బభూవురతివిస్మితాః
నూనం బతర్షిః సఞ్జాతో యోగేశో వా సమాస సః
స ఏవ దృష్టో హ్యుత్పాతో యదాహానకదున్దుభిః
వసుదేవుడు మామూలు మానవుడు కాడు. ఆయన ఋషో యోగీశ్వరుడో అయి ఉంటాడు
కలేవరం పరశుభిశ్ఛిత్త్వా తత్తే వ్రజౌకసః
దూరే క్షిప్త్వావయవశో న్యదహన్కాష్ఠవేష్టితమ్
గొడ్డళ్ళతో ఆ అవయవాలను ఖండించి ముక్కలు చేసి తగలబెట్టారు. ఒక్కో అవయవాన్నీ మళ్ళీ ముక్కలు చేసారు
దహ్యమానస్య దేహస్య ధూమశ్చాగురుసౌరభః
ఉత్థితః కృష్ణనిర్భుక్త సపద్యాహతపాప్మనః
కట్టెలు పేర్చి దహనం చేయగా, శరీరం తగలబడుతూ ఉంటే పొగతో బాటు చక్కని సుగంధం వచ్చింది
పూతనా లోకబాలఘ్నీ రాక్షసీ రుధిరాశనా
జిఘాంసయాపి హరయే స్తనం దత్త్వాప సద్గతిమ్
కిం పునః శ్రద్ధయా భక్త్యా కృష్ణాయ పరమాత్మనే
యచ్ఛన్ప్రియతమం కిం ను రక్తాస్తన్మాతరో యథా
పరమాత్మ స్పర్శ వలన అన్ని పాపాలు తొలగి మోక్షం వచ్చింది పూతనకు. పరమ దుర్మార్గురాలు లోక బాలకులను చంపి నెత్తురు తాగే పూతన కృష్ణున్ని చంపాలని పాలు ఇచ్చి మోక్షాన్ని పొందింది. అదే కొంచెం ప్రేమతో భక్తితో శ్రద్ధగా చేస్తే ఇంకేమి వస్తుంది వారికి
పద్భ్యాం భక్తహృదిస్థాభ్యాం వన్ద్యాభ్యాం లోకవన్దితైః
అఙ్గం యస్యాః సమాక్రమ్య భగవానపి తత్స్తనమ్
యాతుధాన్యపి సా స్వర్గమవాప జననీగతిమ్
కృష్ణభుక్తస్తనక్షీరాః కిము గావోऽనుమాతరః
ఆమె ఎంత అదృష్టవంతురాలంటే ప్రపంచములో నమస్కరించదగిన వారందరిచేత నమస్కరించదగిన పాదములతో శరీరాన్ని ఆక్రమించి తాను పాలు తాగాడు. ఆ పాదలతో తొక్కుకుంటూ పాలు తాగాడు. అందుకే మోక్షం వచ్చింది.
పయాంసి యాసామపిబత్పుత్రస్నేహస్నుతాన్యలమ్
భగవాన్దేవకీపుత్రః కైవల్యాద్యఖిలప్రదః
తాసామవిరతం కృష్ణే కుర్వతీనాం సుతేక్షణమ్
న పునః కల్పతే రాజన్సంసారోऽజ్ఞానసమ్భవః
విషమిచ్చిన పూతనే మోక్షానికి వెళితే కృష్ణ పరమాత్మ పాలు తాగుతున్న ఆవులూ, తల్లులూ ఎక్కడికి వెళతారో వేరే చెప్పలా. నా కుమారుడనే ప్రేమతో వారిచ్చిన పాలు తాగిన దేవకీ పుత్రుడు, నిరంతరం తన కుమారునిగా చూస్తున్న వారు ఈ సంసారములో మళ్ళీ పుట్టరు
కటధూమస్య సౌరభ్యమవఘ్రాయ వ్రజౌకసః
కిమిదం కుత ఏవేతి వదన్తో వ్రజమాయయుః
ఆ సుగంధాన్ని చూచి అందరూ ఆశ్చర్యపడుతూ వెళ్ళిపోయారు.
ఈ నందాదులకు ఆమె ఎలా వచ్చింది పాలిచ్చినదీ అన్న విషయాలు వర్ణించి చెప్పగా వారందరు జరిగిందేదో జరిగిందిలే పిల్లవాడు బాగున్నాడు కదా అనుకున్నారు
తే తత్ర వర్ణితం గోపైః పూతనాగమనాదికమ్
శ్రుత్వా తన్నిధనం స్వస్తి శిశోశ్చాసన్సువిస్మితాః
నన్దః స్వపుత్రమాదాయ ప్రేత్యాగతముదారధీః
మూర్ధ్న్యుపాఘ్రాయ పరమాం ముదం లేభే కురూద్వహ
చనిపోయి మళ్ళీ బతికినట్లుగా వచ్చిన కృష్ణున్ని చూచుకుని నుదుట ముద్దాడి సంతోషాన్ని పొందాడు
య ఏతత్పూతనామోక్షం కృష్ణస్యార్భకమద్భుతమ్
శృణుయాచ్ఛ్రద్ధయా మర్త్యో గోవిన్దే లభతే రతిమ్
పరమాత్మ ప్రసాదించిన అద్భుతమైన పూతనా మోక్ష గాధను శ్రద్ధతో ఎవరు వింటారో వారికి పరమాత్మ యందు భక్తి కలుగుతుంది
సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు