ఓం నమో భగవతే వాసుదేవాయ
శ్రీమద్భాగవతం దశమ స్కంధం పద్దెనిమిదవ అధ్యాయం
శ్రీశుక ఉవాచ
అథ కృష్ణః పరివృతో జ్ఞాతిభిర్ముదితాత్మభిః
అనుగీయమానో న్యవిశద్వ్రజం గోకులమణ్డితమ్
ఇలా అన్ని బాధాలు ఐపోయాక అందరూ కలసి తమ నివాసానికి మళ్ళీ వెళ్ళారు
వ్రజే విక్రీడతోరేవం గోపాలచ్ఛద్మమాయయా
గ్రీష్మో నామర్తురభవన్నాతిప్రేయాఞ్ఛరీరిణామ్
ఇలా వీరందరూ ఆడుతూ పాడుతూ ఉన్న సమయములో ఎవరికీ అంతగా ఇష్టము కాని గ్రీష్మ ఋతువు వచ్చింది
స చ వృన్దావనగుణైర్వసన్త ఇవ లక్షితః
యత్రాస్తే భగవాన్సాక్షాద్రామేణ సహ కేశవః
మామూలుగా ఐతే గ్రీష్మ ఋతువు అందరినీ ఇబ్బంది పెట్టేదే. కానీ బలరామ కృష్ణులు ఉండుటచే గ్రీష్మ ఋతువు కూడా వసంత ఋతువులా ఉంది
యత్ర నిర్ఝరనిర్హ్రాద నివృత్తస్వనఝిల్లికమ్
శశ్వత్తచ్ఛీకరర్జీష ద్రుమమణ్డలమణ్డితమ్
బృందావనములో కొండల మీద నుండి పారే సెలయేర్లు అనేకం ఉన్నయి. రాత్రి ఐతే కీచురాళ్ళ ధ్వని వినవస్తుంది. అంత పెద్దగా ఉండే కీచురాళ్ళ ధ్వని కూడా సెలయేర్లు వలన వచ్చే ధ్వని ముందు వినరాలేదు. ఆ సెలయేర్లు కొండల మీద నుంచి ప్రవహిస్తున్నాయి. ఆ సెలయేటి తుంపరలు చెట్ల మీద పడి చల్లగా అవుతున్నాయి
సరిత్సరఃప్రస్రవణోర్మివాయునా కహ్లారకఞ్జోత్పలరేణుహారిణా
న విద్యతే యత్ర వనౌకసాం దవో నిదాఘవహ్న్యర్కభవోऽతిశాద్వలే
గ్రీష్మఋతువులో దావాగ్ని భయం ఉంటుంది. కానీ బృందావనములో ఆ భయం లేదు. ఎంతటి కార్చిచ్చు ఉందో అన్ని సెలయేర్లు ఉన్నాయి.
పచ్చగడ్డి బాగా ఉంది, సెలయేర్లు బాగా ఉన్నాయి, అందుచే దావాగ్ని లేదు
అగాధతోయహ్రదినీతటోర్మిభిర్ద్రవత్పురీష్యాః పులినైః సమన్తతః
న యత్ర చణ్డాంశుకరా విషోల్బణా భువో రసం శాద్వలితం చ గృహ్ణతే
సూర్యభగవానుని కిరణములు కూడా ఏపుగా ఉన్న గడ్డితో సెలయేర్లతో ఉన్న ఆ ప్రాంతాన్ని వేడి చేయలేకపోయాయి
వనం కుసుమితం శ్రీమన్నదచ్చిత్రమృగద్విజమ్
గాయన్మయూరభ్రమరం కూజత్కోకిలసారసమ్
ఆ అరణ్యములో కొత్త పిందెలూ పూలూ, కోకిలలు కూస్తున్నాయి, ఆ వాతావరణములో గోవులతో పిల్లలతో పిల్లనగ్రోవి ఊదుతూ ప్రవేశించాడు. రక రకాల ఆభరణములు చిగురుటాకులూ కాయలూ పళ్ళు పిందెలూ అన్నీ అలంకారములుగా వేసుకున్నారు
క్రీడిష్యమాణస్తత్క్ర్ష్ణో భగవాన్బలసంయుతః
వేణుం విరణయన్గోపైర్గోధనైః సంవృతోऽవిశత్
ప్రవాలబర్హస్తబక స్రగ్ధాతుకృతభూషణాః
రామకృష్ణాదయో గోపా ననృతుర్యుయుధుర్జగుః
ఇలా అందరూ నాట్యం చేస్తున్నారు, పరస్పరం పాటలు పాడుకుంటున్నారు, మల్ల యుద్ధం చేస్తున్నారు. కృష్ణుడు నాట్యం చేస్తుంటే కొందరు గానం చేసారు, కొందరు మంగళ వాద్యాలను వాయించారు. కొమ్ములను ఊదుతూ కృష్ణుని నాట్యాన్ని వారు మెచ్చుకున్నారు.
కృష్ణస్య నృత్యతః కేచిజ్జగుః కేచిదవాదయన్
వేణుపాణితలైః శృఙ్గైః ప్రశశంసురథాపరే
గోపజాతిప్రతిచ్ఛన్నా దేవా గోపాలరూపిణౌ
ఈడిరే కృష్ణరామౌ చ నటా ఇవ నటం నృప
ఇలా కృష్ణుడు నాట్యం చేస్తుంటే తోటి వారు పాటలు పాడుతుంటే మరికొంతమంది అవి చూస్తూ ఉంటే, దేవతలందరూ కూడా గోపాల బాలకుల వేషం వేసుకుని కృష్ణున్ని స్తోరం చేయడం మొదలుపెట్టారు. దేవతలు కూడా గోపాలుర రూపములో అక్కడికి వచ్చారు. తోటి నటున్ని నటులు మెచ్చుకున్నట్లుగా ఉంది.
భ్రమణైర్లఙ్ఘనైః క్షేపైరాస్ఫోటనవికర్షణైః
చిక్రీడతుర్నియుద్ధేన కాకపక్షధరౌ క్వచిత్
దూకుతున్నారు తిరుగుతున్నారు తిప్పుతున్నారు గర్ఝిస్తున్నారు మల్ల యుద్ధం చేస్తున్నారు కొందరు నాట్యం చేస్తున్నారు, కొందరు గానం చేస్తున్నారు.
క్వచిన్నృత్యత్సు చాన్యేషు గాయకౌ వాదకౌ స్వయమ్
శశంసతుర్మహారాజ సాధు సాధ్వితి వాదినౌ
ఒకరినొకరు మెచ్చుకుంటున్నారు.
క్వచిద్బిల్వైః క్వచిత్కుమ్భైః క్వచామలకముష్టిభిః
అస్పృశ్యనేత్రబన్ధాద్యైః క్వచిన్మృగఖగేహయా
కనులు మూసుకుని దాగుడు మూతలు ఆడుతున్నారు. లేళ్ళలాగ పక్షుల్లాగ జింకల్లాగ రకరకాల ఆటలు ఆడుకుంటున్నారు
క్వచిచ్చ దర్దురప్లావైర్వివిధైరుపహాసకైః
కదాచిత్స్యన్దోలికయా కర్హిచిన్నృపచేష్టయా
కాసేపు రాజులాట, కాసేపు వ్యాపారమాట, పాములాటా పక్షులాట లోకములో చాలా ప్రసిద్ధి పొందిన ఆటలతోటి వీళ్ళందరూ
ఏవం తౌ లోకసిద్ధాభిః క్రీడాభిశ్చేరతుర్వనే
నద్యద్రిద్రోణికుఞ్జేషు కాననేషు సరఃసు చ
నదులలో పర్వత ప్రాంతాలలో గుహలలో అడవులలో సరస్సులో పశువులను తిప్పుతూ తాము తిరుగుతూ ఆడుతూ పాడుతూ ఉంటే వీరందరూ మరచిపోయిన సంగతి చూచి ఒక పెద్ద రాక్షసుడు, ప్రలంబుడనేవాడు
పశూంశ్చారయతోర్గోపైస్తద్వనే రామకృష్ణయోః
గోపరూపీ ప్రలమ్బోऽగాదసురస్తజ్జిహీర్షయా
గోపాలురను దాచిపెడదామనే ఉద్దేశ్యముతో గోపాల రూపములో వచ్చాడు.
తం విద్వానపి దాశార్హో భగవాన్సర్వదర్శనః
అన్వమోదత తత్సఖ్యం వధం తస్య విచిన్తయన్
ఆ విషయం తెలుసుకున్న కృష్ణుడు వాడితో స్నేహం చేసాడు. పెద్ద పులి గానీ సింహం గానీ ఒక మృగాన్ని పట్టాలంటే ముందు కాపు గాచి, జంతువుకి నమ్మకం కలిగిస్తుంది. వాడిని వధించడానికి ఆలోచించిన స్వామి అతనితో స్నేహాన్ని ఆమోదించాడు
తత్రోపాహూయ గోపాలాన్కృష్ణః ప్రాహ విహారవిత్
హే గోపా విహరిష్యామో ద్వన్ద్వీభూయ యథాయథమ్
అప్పటిదాకా ఊరుకున్న కృష్ణుడు ఒక కొత్త ఆట ఆడదామని అందరినీ పిలిచి రెండు జట్లుగా విభజించి ఒక జట్టుకు తాను నాయకుడై రెండవ జట్టుకు బలరాముడు నాయకుడు. ఓడిన వాడు గెలిచిన వాడిని మోయాలి అన్నది నియమం.
తత్ర చక్రుః పరివృఢౌ గోపా రామజనార్దనౌ
కృష్ణసఙ్ఘట్టినః కేచిదాసన్రామస్య చాపరే
ఆచేరుర్వివిధాః క్రీడా వాహ్యవాహకలక్షణాః
యత్రారోహన్తి జేతారో వహన్తి చ పరాజితాః
వహన్తో వాహ్యమానాశ్చ చారయన్తశ్చ గోధనమ్
భాణ్డీరకం నామ వటం జగ్ముః కృష్ణపురోగమాః
రామసఙ్ఘట్టినో యర్హి శ్రీదామవృషభాదయః
క్రీడాయాం జయినస్తాంస్తానూహుః కృష్ణాదయో నృప
ఉవాహ కృష్ణో భగవాన్శ్రీదామానం పరాజితః
వృషభం భద్రసేనస్తు ప్రలమ్బో రోహిణీసుతమ్
అవిషహ్యం మన్యమానః కృష్ణం దానవపుఙ్గవః
వహన్ద్రుతతరం ప్రాగాదవరోహణతః పరమ్
తముద్వహన్ధరణిధరేన్ద్రగౌరవం
మహాసురో విగతరయో నిజం వపుః
స ఆస్థితః పురటపరిచ్ఛదో బభౌ
తడిద్ద్యుమానుడుపతివాడివామ్బుదః
నిరీక్ష్య తద్వపురలమమ్బరే చరత్
ప్రదీప్తదృగ్భ్రుకుటితటోగ్రదంష్ట్రకమ్
జ్వలచ్ఛిఖం కటకకిరీటకుణ్డల
త్విషాద్భుతం హలధర ఈషదత్రసత్
ప్రలంబాసురుడు బలరాముని జట్టులోకి వెళ్ళాడు. ఓదిపోయిన వారు మోస్తారు, గెలిచిన వారు మోయబడతారు. అక్కడ ఒక వట వృక్షం ఉంది, అది ఋషులకూ దేవతలకూ నివాసం, అక్కడకు వెళ్ళారు. ఎప్పుడూ కృష్ణుడు ఓడిపోయేవాడు, ఓడిపోయి శ్రీధామున్ని తీసుకు వెళ్ళాడు. ప్రలంబాసురుడు ఓడిపోయి బలరామున్ని మోసుకు వెళ్ళాడు. ఇక్కడ మోసుకుని అక్కడకు వెళ్ళి దింపాలి. దింపాల్సిన చోటు దాటి అవతలకు వెళ్ళాడు ఆ రాక్షసుడు. అక్కడ ఎందుకు ఆగలేదా అని బలరాముడు చూచి, కాస్త బరువయ్యాడు. ఆ రాక్షసుడు ఆ బరువును భరించడానికి తన నిజ రూపం దాల్చాడు. భయంకరమైన ఆకారముతో ఉన్నాడు. కిరీటమూ కుండలాలూ కోరలూ మొదలైనవి గల ఆకారం చూచి బలరాముడు కొద్దిగా భయపడ్డాడు. మొదలు భయపడ్డాడు గానీ వెంటనే తానెవరో గుర్తు చేసుకున్నాడు. పిడికిలి బిగించి తాను ఆదిశేషుడని తలచుకుని ఒక చిన్న దెబ్బ కొట్టాడు. (రామాయణములో కూడా రావణుడు మూర్చపోయిన లక్ష్మణుని ఎత్తుకోలేకపోతాడు. పడిపోయే ముందు లక్ష్మణుడు "నేను విష్ణువులో సగభాగము కదా" అనుకుని పడ్డాడు. అప్పుడు హనుమంతుడు రావణున్ని ఒక గుద్దు గుద్ది లక్ష్మణున్ని అవలీలగా ఎత్తుకు వెళ్ళాడు). బలరాముడు తన స్వరూపాన్ని జ్ఞ్యాపకం చేసుకుని ఒక ముష్టిఘాతముతో శిరస్సున కొడితే ఇంద్రుడు వజ్రాయుధముతో పర్వతాన్ని కొట్టినట్లై తల పగిలి రక్తం గక్కుకుంటూ పెద్దగా అరచి ప్రాణాలు కోల్పోయాడు.
అథాగతస్మృతిరభయో రిపుం బలో విహాయ సార్థమివ హరన్తమాత్మనః
రుషాహనచ్ఛిరసి దృఢేన ముష్టినా సురాధిపో గిరిమివ వజ్రరంహసా
స ఆహతః సపది విశీర్ణమస్తకో ముఖాద్వమన్రుధిరమపస్మృతోऽసురః
మహారవం వ్యసురపతత్సమీరయన్గిరిర్యథా మఘవత ఆయుధాహతః
వాడు పడగానే పెద్ద గాలి చుట్టుముట్టింది
దృష్ట్వా ప్రలమ్బం నిహతం బలేన బలశాలినా
గోపాః సువిస్మితా ఆసన్సాధు సాధ్వితి వాదినః
ప్రలంబుని వధను చూచిన గోపాలురందరూ బలరామున్ని మెచ్చుకున్నారు.
ఆశిషోऽభిగృణన్తస్తం ప్రశశంసుస్తదర్హణమ్
ప్రేత్యాగతమివాలిఙ్గ్య ప్రేమవిహ్వలచేతసః
మహానుభావుడని స్తోత్రం చేసారు బ్రాహ్మణులు ఆశీర్వాదం చేసారు. చనిపోయినవాడు మళ్ళీ వచ్చినట్లుగా భావించారు.
పాపే ప్రలమ్బే నిహతే దేవాః పరమనిర్వృతాః
అభ్యవర్షన్బలం మాల్యైః శశంసుః సాధు సాధ్వితి
పాపి ఐన ప్రలంబాసురుడు మరణిస్తే దేవతలందరూ పరమానందాన్ని పొందారు. అందరూ సంతోషించారు. బలరామున్ని మెచ్చుకున్నారు.
సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు
